Philinopsis depicta

Philinopsis depicta (Renier, 1807)

Philinopsis depicta por Enric Madrenas

Taxonomía
 

Superdomain

Biota  

 

Kingdom

Animalia  

 

Phylum

Mollusca  

 

Class

Gastropoda  

 

Subclass

Heterobranchia  

 

Infraclass

Euthyneura  

 

Subterclass

Tectipleura  

 

Order

Cephalaspidea  

 

Superfamily

Philinoidea  

 

Family

Aglajidae  

 

Genus

Philinopsis  

 

Species

Philinopsis depicta  (Renier, 1807)

 
 Clasificación según Bouchet et al. (2017)
Fuente taxonómica: World Register of Marine Species (AphiaID: 138733).
Sinónimos

  • Aglaja depicta Renier, 1807 (original)
  • Aglaja pelsunca Ev. Marcus & Er. Marcus, 1966
  • Bulla carnosa Cuvier, 1810 (synonym)
  • Doridium aplysiaeforme Delle Chiaje, 1825
  • Doridium aplysiforme Delle Chiaje, 1825
  • Doridium carnosum (Cuvier, 1810)
  • Doridium coriaceum Meckel, 1809
  • Eidothea marmorata Risso, 1826
  • Melanochlamys depicta (Renier, 1807)

Descripción
Esta especie puede alcanzar un tamaño de hasta 60 mm de longitud. Aunque es variable en coloración, los ejemplares más abundantes tienen una coloración pardo oscura de fondo con numerosas manchitas blancas redondeadas o más grandes e irregulares cuya densidad puede ser variable de unos ejemplares a otros. En algunos animales, no obstante el color es casi negro o pardo rojizo y con escasas puntuaciones blancas. El escudo cefálico está bien desarrollado y ocupa la mitad del cuerpo; está bordeado anteriormente por una banda de color naranja y en el dorso también pueden aparecer 2 franjas longitudinales del mismo color que pueden ser discontínuas. El manto diferencia dos lóbulos posteriores redondeados que carecen de flagelo. Los parapodios son relativamente cortos y dejan sin cubrir a gran parte del escudo cefálico y del manto. Las manchas blancas también están presentes en la cara externa de los parapodios. El borde posterior del escudo cefálico, los parapodios y los lóbulos posteriores del manto están orlados con una fina línea de pigmento azulado y una banda más ancha de color naranja. El pie es pardo oscuro, casi negro y posee una tenue irisación azulada que da aspecto aterciopelado; en su zona anterior se ensancha algo formando dos lóbulos redondeados.

Biología
P. depicta vive en fondos blandos de arena o arena y fango en los que puede enterrarse para buscar alimento. Cuando los animales están deambulando por el substrato suelen tener levantada la parte posterior del escudo cefálico. Esta especie es un depredador voraz de invertebrados e incluso de otras especies de opistobranquios, a los que captura proyectando hacia afuera su bulbo bucal engullendo entera a la presa. Se ha citado que se alimenta entre otras especies de los también cefalaspídeos Bulla striata y Haminoea sp. y de alguna otra especie de Aglaja de menor tamaño

Etimología

  • Philinopsis. Del Latín, significa «similar a Philine«, donde Philine es otro género de Cefalaspídeos.
  • Philine. Derivado de la palabra griega «philainoi», nombre de dos hermanos cartagineses que pelearon por su patria y que recibieron honores de dioses.
  • Depicta, derivado de la palabra «picta» que en Latín significa «pintado».

Distribución
Se trata de una especie eminentemente de ámbito mediterráneo, habiéndose citado tanto en la cuenca oriental como occidental. Fuera del Mediterráneo se ha observado en Bahamas y en las islas Canarias. En la Península Ibérica está citada de Portugal, costas andaluzas atlánticas y mediterráneas, zona levantina . En Catalunya se ha encontrado en fondos arenosos del Delta del Ebro y en caladeros de arrastre frente a Blanes.

Citas georeferenciadas conocidas de la especie: Philinopsis depicta
Fuentes:
: OBIS
: GROC 2010-2011
: Enric Madrenas
: João Pedro Silva
: Bernard Picton
: GBIF.ORG
: OPK
: VIMAR
: Manuel Ballesteros.
: M@re Nostrum
: Altres fonts
: Marine Regions

Abundancia

    Mediterráneo occidental: ★☆☆☆☆
    Mediterráneo oriental: ★☆☆☆☆
    Océano Atlántico: ★☆☆☆☆
Mes

Esta gráfica muestra la probabilidad de observación mensual de Philinopsis depicta basada en nuestros propios registros.

Videos

 

Altres fotos

Bibliografía

    Ballesteros M. 2007. Lista actualizada de los opistobranquios (Mollusca: Gastropoda: Opisthobranchia) de las costas catalanas. Spira. 2(3):163–188.
    Ballesteros M, Pontes M, Madrenas E. 2015. Opisthobranch from Medes Islands (Marine Protected Area, Costa Brava, Catalonia, NE Spain): 40 years of study. Available from https://www.facebook.com/people/5th-International-Workshop-on-Opisthobranchs/100072425991990/.
    Ballesteros M, Madrenas E, Pontes M. 2016. Actualización del catálogo de los moluscos opistobranquios (Gastropoda: Heterobranchia) de las costas catalanas. Spira. 6:1–28.
    Ballesteros M, Madrenas E, Pontes M. 2023. OPK - Opistobranquis. Available from https://opistobranquis.info/.
    Bielecki S, Cavignaux G, Crouzet JM, et al. 2011. Des limaces de rêve.
    Camacho-García YE, Ornelas-Gatdula E, Gosliner TM, et al. 2014. Phylogeny of the family Aglajidae (Pilsbry, 1895) (Heterobranchia: Cephalaspidea) inferred from mtDNA and nDNA. Molecular Phylogenetics and Evolution 71: 113–126.
    Cervera JL, Calado G, Gavaia C, et al. 2004. An annotated and updated checklist of the opisthobranchs (Mollusca: Gastropoda) from Spain and Portugal (including islands and archipelagos). Boletín Instituto Español de Oceanografía, 20 (1-4): 1-111. L.
    Crocetta F, Renda W, Vazzana A. 2009. Alien mollusca along Calabrian shores of the Messina Strait area and a review of their distribution in the Italian seas. Boll. Malacol., 45: 15-30.
    Furfaro G, Vitale F, Licchelli C, et al. 2020. Two Seas for One Great Diversity: Checklist of the Marine Heterobranchia (Mollusca; Gastropoda) from the Salento Peninsula (South-East Italy). Diversity. 12(12):171.
    Lobo-da-Cunha A, Ferreira I, Coelho R, et al. 2009. Light and electron microscopy study of the salivary glands of the carnivorous opisthobranch Philinopsis depicta (Mollusca, Gastropoda). Tissue & cell. 41(5):367–75. https://doi.org/10.1016/j.tice.2009.03.001.
    Long SJ. 2006. Bibliography of Opisthobranchia 1554-2000. Bayside Books & Press, Tustin, CA, U.S.A. 672p.
    Marín A, Ros J. 1987. Catálogo preliminar de los gasterópodos marinos del sudeste español. Iberus 7 (1): 137-145.
    Martínez E, Ballesteros M, Ávila C, et al. 1993. La familia Aglajidae (Opisthobranchia: Cephalaspidea) en la Península Ibérica. Iberus, 11: 15-29.
    McDonald G. 2009. Bibliographia Nudibranchia. 2nd Online Edition, Annotated. 1072 pp  Institute of Marine Sciences, University of California, Santa Cruz. Available from http://escholarship.org/uc/item/8115h0wz.
    Moreno D, Templado J. 1998. Nuevas aportaciones al conocimiento de los opistobranquios del sureste español. II. Iberus 16 (2): 39-58.
    Moro L, Martín Esquivel JL, Garrido Sanahuja MJ, et al. 2003. Lista de especies marinas de Canarias (algas, hongos, plantas y animales). Consejería de Política Territorial y Medio Ambiente del Gobierno de Canarias. 248 p.
    Oskars TR, Bouchet P, Malaquias MAE. 2015. A new phylogeny of the Cephalaspidea (Gastropoda: Heterobranchia)based on expanded taxon sampling and gene markers. Molecular Phylogenetics and Evolution 89 (2015) 130–150. Available from http://dx.doi.org/10.1016/j.ympev.2015.04.011.
    Ozturk B, Dogan A, Bitlis-Bakir B, et al. 2014. Marine Molluscs of the Turkish Coasts: An Updated Checklist. Tübitak, Turkish Journal of Zoology 38. https://doi.org/10.3906/zoo-1405-78.
    Pontes M, Dacosta JM, Ollé i Callau A, et al. 2023. M@re Nostrum. Available from http://marenostrum.org/.
    Prkić J, Petani A, Iglić Ð, et al. 2018. Stražnjoškržnjaci Jadranskoga Mora: Slikovni Atlas i Popis Hrvatskih Vrsta / Opisthobranchs of the Adriatic Sea: Photographic Atlas and List of Croatian Species. Bibinje: Ronilaćki Klub Sveti Roko. 464 p. Available from https://opistobranquis.info/en/recursos/llibres-recomanats/opisthobranchs-of-the-adriatic-sea/.
    Renier SA. 1807. Tavole per servire alla classificazione e connoscenza degli Animali. Padova, Stabe fils.
    Risso A. 1826. Histoire naturelle des principales productions de l’Europe Méridionale et particulièrement de celles des environs de Nice et des Alpes Maritimes. Paris, Levrault: Vol. 1: XII + 448 + 1 carta [1826]. Vol. 2: VII + 482 + 8 pl. (fiori) [novembre 1827]. Vol. 3: XVI + 480 + 14 pl. (pesci) [settembre 1827]. Vol. 4: IV + 439 + 12 pl. (molluschi) [novembre 1826]. Vol. 5: VIII + 400 + 10 pl. (altri invertebrati) [Novembre 1827].
    Ros J. 1975. Opistobranquios (Gastropoda: euthyneura) del litoral ibérico. Investigacion Pesquera. 39(2):269–372. Available from http://www.icm.csic.es/scimar/index.php/secId/8/IdNum/173/.
    Ros J. 1978. Distribució en l’espai i en el temps dels opistobranquis iberics, amb especial referencia als del litoral catalá. Butll. Inst. Cat. Hist. Nat., 42 (Sec. Zool., 2): 23-32.
    Ros J. 1973. Opistobranquios (Gastropoda: Euthyneura) del litoral ibérico : Estudio faunístico y ecológico [Tesis Doctoral]. Barcelona: Universitat de Barcelona. 285 p.
    Rudman W.B. et al. 1998 2010. Philinopsis depicta accessed through: Sea Slug Forum on 2014-12-14. Available from http://seaslugforum.net/showall/agladepi.
    Rufray X, Girard P, Le Bris S, et al. 2021. Liste commentée des limaces de mer de la lagune de Thau, Hérault. Les cahiers de la fondation Biotope. 36:1–189. Available from https://www.biotope.fr/download/230907/.
    Sánchez Tocino L. 2001. Philinopsis depicta accessed through: Opistobranquios de la Costa de Granada on 2014-12-14. Available from http://www.ugr.es/~lstocino/philinopsis_depicta.htm.
    Sánchez-Tocino L. 2018. El Litoral de Granada - Opistobranquios. El Litoral de Granada. Available from https://litoraldegranada.ugr.es/el-litoral/el-litoral-sumergido/fauna/moluscos/gasteropodos/opistobranquios/.
    Templado J, Villanueva R. 2010. Checklist of Phylum Mollusca. pp. 148-198 In Coll, M., et al., 2010. The biodiversity of the Mediterranean Sea: estimates, patterns, and threats. PLoS ONE 5(8):36pp.
    Trainito E, Doneddu M. 2014. Nudibranchi del Mediterraneo. 2nd. Il Castello. 192 p.
    Trainito E, Trainito S. 2003. Mediterranean harlequins : a field guide to Mediterranean sea slugs. Olbia (SS), Italia: Taphros.
    WoRMS Editorial Board. 2023. World Register of Marine Species. WoRMS. Available from http://www.marinespecies.org.
    Zamora-Silva A, Malaquias MAE. 2017. Molecular phylogeny of the Aglajidae head-shield sea slugs (Heterobranchia: Cephalaspidea): new evolutionary lineages revealed and proposal of a new classification. Zoological Journal of the Linnean Society, 2017, XX, 1–51.

    Bibliografía basada en los trabajos de Steve Long, 2006. Bibliography of Opisthobranchia 1554-2000 y Gary McDonald, 2009. Bibliographia Nudibranchia, con actualizaciones posteriores procedentes de otras fuentes.

Más información

Citar este artículo como:

Ballesteros, M., Madrenas, E. & Pontes, M. (2023) "Philinopsis depicta" en OPK-Opistobranquis. Publicado: 14/05/2012. Accedido: 19/03/2024. Disponible en (https://opistobranquis.info/es/?p=245)

Para poder copiar esta cita clique el botón de la derecha.